Ogrzewanie oraz przygotowanie ciepłej wody użytkowej to znaczące pozycje (nawet 70%) zarówno w bilansie energetycznym jak i kosztach utrzymania domu. Nic zatem dziwnego, że dobór źródła ciepła oraz rodzaju instalacji grzewczej to jedna z najważniejszych decyzji, ponieważ zastosowane rozwiązanie zdeterminuje większą część stałych wydatków ponoszonych na utrzymanie domu i to na długie lata.
Wpływ na koszty ma wiele czynników. Są to zarówno stan izolacyjności cieplnej budynku (klasa energetyczna – patrz tabela poniżej), jak i rodzaj paliwa i typ źródła ciepła, a także rodzaj i sprawności systemu grzewczego i wentylacyjnego.
Zacznijmy od izolacyjności – klasy energetycznej budynku. Im lepsza, tym niższe zużycie energii użytkowej, czyli niższe koszty. Tabela poniżej prezentuje zakresy zużycia energii użytkowej dla poszczególnych klas energetycznych budynków.
Jak określić, w której klasie energetycznej mieści się budynek? Pomocny jest Kalkulator Oszczędności Energii, ale trzeba posiadać kilka najbardziej podstawowych informacji o budynku (rok budowy, powierzchnia użytkowa, rodzaj ogrzewania, powierzchnie i rodzaj okien, ścian, sposób przygotowanie ciepłej wody, itp.) oraz o nas samych (liczba osób zamieszkujących, nasze przyzwyczajenia, itd.).
W Polsce budynki istniejące zazwyczaj mieszczą się w klasach D i E. Jednakże dla budynków obecnie budowanych najczęściej uzyskuje się klasy C i B.
Wybierzmy trzy reprezentatywne klasy:
Poniżej zaprezentowano orientacyjne wartości mocy grzewczej źródeł ciepła dla budynków o różnej wielkości mieszczących się w wybranych klasach energetycznych.
Moc grzewcza (nominalna) w kW powinna być wystarczająca do pokrycia potrzeb ogrzewania pomieszczeń mieszkalnych lub budynku dla tzw obliczeniowej temperatury zewnętrznej. Ta temperatura zależna jest od strefy klimatycznej. Zgodnie z PN–EN 12831 (wcześniej PN-82/B-02403).
Polska podzielona jest na pięć stref klimatycznych co prezentuje rysunek poniżej.
Wartości obliczeniowych temperatur zewnętrznych dla poszczególnych stref klimatycznych podano w tabeli w lewym dolnym rogu rysunku.
Pomocne w oszacowaniu mocy grzewczej źródła ciepła może być skorzystanie z Kalkulatora Oszczędności Energii, w którym korzystając z mapki podobnej do tej zamieszczonej poniżej można wybrać lokalizację swojego budynku, a następnie wybrać rodzaj ogrzewania i źródła ciepła.
Kolejny krok to wybór paliwa/nośnika energii, którym zasilane będzie źródło ciepła. I tu należy zwrócić uwagę na dwa istotne czynniki: dostępność oraz ceny/koszty. Dostępność powinno się rozpatrywać w dwóch ujęciach:
Jeden z najważniejszych aspektów, to koszty. Powinny być analizowane w połączeniu z dostępnością, bowiem może się okazać, że naszego pomysłu na ogrzewanie nie można zrealizować, gdyż wybrany nośnik/paliwo są niedostępne.
Poniżej zaprezentowano porównanie rocznych kosztów ogrzania 1 metra kwadratowego budynku w klasie energetycznej D przy użyciu różnych nośników energii/paliw oraz rodzajów źródeł ciepła.
Należy pamiętać, że bardzo istotny wpływ na koszty ma sprawność urządzenia grzewczego. Zazwyczaj podawana jest sprawność nominalna czyli przy pełnym obciążeniu. Jednak w trakcie sezonu grzewczego (a także poza sezonem jeśli urządzenie służy również do przygotowania ciepłej wody użytkowej) urządzenie pracuje z bardzo zróżnicowanymi obciążeniami. Dla przykładu jeśli moc nominalna poprawnie dobranego urządzenia grzewczego (dla temperatury zewnętrznej -20oC) wynosi 20 kW, to dla temperatury +2oC potrzebne będzie jedynie 9 kW.
Dlatego też, przy porównaniu urządzeń grzewczych należy zwrócić uwagę na sprawność sezonową urządzenia, uwzględniającą zamiany sprawności przy różnych obciążeniach Na przykład dla kotłów bierze się pod uwagę sprawność przy pełnym obciążeniu, przy częściowym 30% oraz w trybie gotowości/ bez obciążenia.
W praktyce stosuje się wiele typów instalacji grzewczych: wodne, powietrzne, grzejnikowe, płaszczyznowe, nisko- lub średniotemperaturowe (w przeszłości wykonywano również wysokotemperaturowe, ale obecnie już się ich nie stosuje). Odpowiednie dobranie rodzaju instalacji grzewczej i źródła ciepła ma także wpływ na efektywność ogrzewania.
Poniżej zaprezentowano zestawienia instalacji grzewczych i źródeł ciepła pozwalające na najlepsze wykorzystanie zalet zarówno instalacji jak i źródeł.
Powyższa tabela jedynie podpowiada jak najlepiej połączyć źródła ciepła i instalacje grzewcze. Nie oznacza to jednak, że np kocioł kondensacyjny nie będzie współpracował ze średniotemperaturową instalacją grzejnikową. Będzie, ale mniej efektywnie.
Poniżej przedstawiamy najbardziej popularne obecnie rozwiązania, które charakteryzują się średnimi do wysokich poziomami energooszczędności oraz są jednocześnie przyjazne dla środowiska.
Dom w klasie energetycznej D o pow. 160 m2
|
* koszty mogą się różnić w zależności od zmian taryf/wahań cen na rynku
** w odniesieniu do wartości opałowej paliwa. W kotle wykorzystuje się ciepło skraplania pary wodnej zawartej w spalinach
Poniższy diagram podpowiada najkorzystniejszą ścieżkę postępowania w zależności od celu jaki chcemy osiągnąć.
Roczne koszty ogrzewania domu
Koszt zakupu nowego kotła wraz z instalacją
Roczne oszczędności z tytułu mniejszego zużycia energii
Wspierane przez:
We współpracy z:
